IRC (ang. Internet Relay Chat) to usługa sieciowa umożliwiająca rozmowę na tematycznych lub towarzyskich kanałach IRC jak również prywatną, z inną podłączoną aktualnie osobą.
Usługa ta funkcjonuje w architekturze klient-serwer, tj. fizycznie składa się z grupy połączonych ze sobą na stałe serwerów oraz programów-klientów. Programy klienckie uruchamiane są przez końcowych użytkowników lokalnie – na ich własnych komputerach, lub zdalnie, za pośrednictwem usługi SSH lub telnet. Rozmowy w sieci IRC odbywają się na tzw. kanałach, z których część funkcjonuje stale. Inne mogą być uruchamiane przez jednego użytkownika w celu porozmawiania choćby z jedną inną osobą. Można także prowadzić prywatną rozmowę z innym użytkownikiem.
Na ekranie użytkownika przewijają się od dołu do góry ekranu komunikaty wysyłane przez osoby piszące na danym kanale. Komunikaty te pojawiają się zaraz po ich wysłaniu, a ich kolejność jest identyczna z kolejnością napływania do serwera. Uzyskuje się dzięki temu wrażenie rozmowy osób przebywających w jednym pomieszczeniu.
Uczestnicy nie używają zwykle w IRC swoich prawdziwych imion i nazwisk, lecz posługują się krótkimi pseudonimami. Pseudonimy te w gwarze IRC popularnie określa się jako nickname lub krócej nick.
Oprócz tworzenia kanałów i rozmawiania w czasie rzeczywistym, protokół IRC umożliwia także przesyłanie plików do wybranych osób i daje szereg narzędzi pozwalających administrować kanałami. Osoba, która założy dany kanał uzyskuje na nim automatycznie prawa operatora (w skrócie op). Daje mu to możliwość zamykania ust (blokowania możliwości wysyłania komunikatów na kanał) a nawet wyrzucania (kick) i blokowania możliwości wejścia (ban) wybranym osobom. Operator może też nadawać prawa operatora innym użytkownikom, zrównując ich tym samym w prawach z sobą.
Na kanałach działających stale porządku czasem pilnują wyspecjalizowane programy, działające jak zwykłe klienty IRC (udające zwykłych użytkowników). Wykonują one automatycznie rozmaite funkcje porządkowe (np. wyrzucanie za wulgaryzmy). Programy te zwane są botami.
IRC cierpi też na dwie inne przypadłości - splity i lagi. Split to czasowe zerwanie łączności między serwerami. Lag zaś to spowolnienie pracy całej sieci które powoduje, że komunikaty wysyłane przez użytkowników pojawią się u innych użytkowników dopiero po długim czasie i w niewłaściwej kolejności.
Wszystkie te niedoskonałości tworzą rodzaj folkloru, a stali użytkownicy IRC-a tolerują je albo nawet lubią.
Źródło: Wikipedia
